Buurtrechten

Politiek lijkt alleen nog te gaan over geld en banken. Ook in de lokale politiek, waar kansen en mogelijkheden alleen nog langs de financieel-economische meetlat lijken te worden gelegd. En waar steeds meer druk op mensen wordt uitgeoefend om activiteiten die voorheen onder publieke voorzieningen vielen zelf uit te voeren. Een effectieve bezuinigingsmaatregel: het werk wordt gedaan terwijl daar geen kosten meer tegenover staan.
 
Grenzen
De zorg voor publieke voorzieningen wordt zo steeds meer de verantwoordelijkheid van burgers zelf. Een trend die mensen ook zelf aanwakkeren, met burgerinitiatieven als stadslandbouw, LETS (Local Exchange Trading System) en Transition Towns. Ze lopen daarbij echter al snel tegen grenzen aan. Grenzen die het resultaat zijn van de bijzondere verhouding tussen burgers en overheid. De overheid heeft de bevoegdheid om eenzijdig bindende besluiten te nemen: besluiten die de overheid neemt vóór burgers en óver burgers zonder rechtstreeks akkoord ván die burgers. Besluiten in de vorm van ge- en verboden die het samenleven tussen mensen reguleren, van sociale zekerheidswetten, tot bestemmingsplannen, bouwvergunningen en verkeersbesluiten.

 

Wie betaalt bepaalt?

Het recht om eenzijdig bindende besluit te nemen heeft een lange historie maar is de laatste decennia enorm uitgebreid. De overheid nam steeds meer taken op zich, kreeg steeds meer bevoegdheden en beslissingsvrijheid. Die machtsuitbreiding is echter niet gelijk opgelopen met de democratische legitimatie van die macht. Niet voor niets werd het ambtenarenapparaat de vierde macht genoemd, een macht die de laatste decennia ook nog eens sterk geprivatiseerd is. Daarmee zijn enerzijds publieke voorzieningen aan democratische legitimatie onttrokken geraakt en anderzijds van oorsprong private organisaties als ziekenhuizen, scholen en woningbouw juist het publieke domein ingetrokken. Tenminste, financieel-economisch gezien: deze instellingen worden, vanwege hun maatschappelijk belang, uit publieke middelen gefinancierd, maar‘het publiek’ heeft daar verder niet veel over te vertellen. Een onbalans waarvan de gevolgen dagelijks in de kranten te lezen zijn. 

Buurtrechten

De onbalans in lasten zonder invloed en macht zonder legitimiteit zet de relatie tussen mens en overheid in toenemende mate onder druk. Balans terugbrengen begint bij een sterke lokale democratie. En lokale democratie begint bij Buurtrechten. Het zwaartepunt ligt in 'de buurt' omdat daar mensen met elkaar samenleven. Buurtrechten geven mensen de invloed en legitimiteit om zélf iets van hun buurt te maken.